Bekentenissen uit het eigen leven zijn een belangrijke bron van erotiek en pornografie. In de 18e eeuw is het Casanova geweest die zijn eigen vaak schandaleus verlopen leven onder de loep heeft genomen en daarmee de vader is geworden van de moderne bekentenisliteratuur. Typerend ook hier voor het vermeende of echte pornografische karakter is dat deze Memoires pas laat in de 20e eeuw in ongecensureerde vorm zijn uitgegeven. Met hun omvang van ruim anderhalf miljoen woorden en hun psychologisch inzicht in de menselijke hartstochten staan deze Memoires nog steeds op eenzame hoogte van waaruit een fascinerend panaroma verkregen wordt op de menselijke komedie van seksuele relaties.

‘Wat doe je?’
‘Ik trek jou dit manteltje even aan. Geef me je pistool!”
‘Dat zal moeilijk zijn, want hij is al geladen.’
‘Hoe geladen?’
‘Steek hier je hand in. Voel maar!’
‘A, dat lieve knaapje! Zijn het de eiwitten die je dit stevige wapen bezorgd hebben?’
‘Nee, mijn engel, enkel jouw charmant persoontje!’
Ik tilde haar op, zij greep mij bij de schouders om minder te wegen, en, terwijl ik het condoom liet vallen, zette ik haar op mijn dijen en schoof het pistool voorzichtig in de holster. Na een kleine wandeling door de kamer ging ik, de gevolgen vrezend, weer zitten en hield haar op de schoot, zodat zij met zachte hand een eind kon maken aan het begonnen werk en het wit van het eerste ei in de holte van haar hand kon opvangen.

Aldus een dialoog opgenomen in een voetnoot van de eerste onverkorte en ongecensureerde Nederlandstalige uitgave uit 1977 van een selectie van de Memoires van Casanova, de Liefdesavonturen (p. 116). De Memoires in hun geheel zijn later vertaald door Theo Kars. Het in de 18e eeuw geschreven werk van Casanova werd voor het eerst in de 19e eeuw uitgegeven. De noodzaak van de toenmalige uitgevers om dit werk te zuiveren van aanstootgevende erotische passages, maakt duidelijk dat de Memoires – althans in hun ogen – een pornografisch karakter bezitten. Het schandaleuze van de Memoires is gelegen in de minutieuze analyse die Casanova geeft van zijn eigen seksuele verlangens en van de talloze, vindingrijke manieren om dit verlangen te bevredigen binnen de maatschappelijke verhoudingen uit zijn tijd. Hij beschrijft schandaleuze betrekkingen tussen andere mensen, zoals tussen nonnen onderling en met anderen buiten het klooster, knoopt zelf seksuele betrekkingen aan met vrouwen uit alle lagen van de bevolking en analyseert steeds wat nodig is om de eer en de reputatie van deze vrouwen èn hun wettelijke partners smetvrij te houden en toch binnen te dringen in de meest intieme hartsaangelegenheden van anderen.
Vaak blijken vrouwen onderling seksueel verkeer te hebben en wordt zijn verhouding met de ene vrouw daardoor makkelijk uitgebreid met andere vrouwen die in het spel zijn. Zo wordt hij in zijn jonge jaren verliefd op Angela, maar komt het tot liefdesbetrekkingen met de beide zusters Nanette en Martina die samen met Angela op borduurles zitten en die tot grote opwinding van Casanova onderling seksueel contact blijken te hebben (Liefdesavonturen, p. 61).

‘Zij houdt wel van u,’ sprak nu de naïeve Martina, ‘daar ben ik zeker van. Maar als u niet van plan bent met haar te trouwen, kunt u beter met haar breken. Zij is vastbesloten u zelfs geen kus toe te staan, zolang zij alleen maar uw verloofde is. U moet haar dus wel opgeven, of u moet erop rekenen dat zij u in niets tegemoet komt.’
‘Je spreekt als een engel, maar hoe weet je dat zij wel van mij houdt?’
‘Ik weet dat zeker, en omdat ik nu als zuster met u spreek, kan ik zeggen waarom. Als Angela bij ons slaapt en zij omhelst mij, dan noemt zij mij: haar lieve abbé!’
Bij die onverwachte bekentenis begon Nanette luid te lachen en zij legde haar hand op de mond van haar zuster. De naïeve woorden wonden mij echter zo hevig op dat ik de grootste moeite had mij te beheersen.
Maar Martina deed verongelijkt en hield haar zuster voor dat iemand als ik, die zoveel wist, toch ook wel zou weten wat jonge meisjes doen die samen slapen.
‘Ongetwijfeld!’ kwam ik tussenbeide, ‘niemand vindt die spelletjes erg en ik geloof ook niet, lieve Nanette, dat je die bekentenis van je zuster al te openhartig moet vinden.’
‘Het is wel waar, maar men praat daar toch niet over! Als Angela het wist…’
‘Zij zou het vreselijk vinden, dat begrijp ik wel. Maar Martina heeft mij daarmee een echt vriendschapsbewijs geleverd dat ik mij tot de dood herinneren zal.’

De lezer raadt het vervolg van deze openhartige conversatie. Na het nemen van nog enige hindernissen delen niet de verloofde Angela, maar de beide zusjes Martina en Nanette het bed met de jonge Casanova.

Uit: Pierre Courage, De pornografische verleiding, Aspekt, 2008, p. 59-62.